TARİHTE BAFRA
Bafra'nın tarihi M.Ö.5000 yıllarına kadar uzanmaktadır.Adının nereden geldiği
konusunda çeşitli iddialar vardır. Eski Bafiros'un değişmiş hali denildiği gibi,
Anadolu Selçuklu Beylerinden İsfendiyar oğullarından Emir-Mirza Bey'in
maneviyatını arttırmak için Baf-Raf (Farsçada yolalmak) dan geldiği ileri
sürülmektedir. Bir kaynakta ise M.Ö.521 yıllarında Fenikeliler Karadeniz'e
geçtikleri zaman, Kızılırmak ağzına gelerek Bafra ve çevresine yerleştikleri,
Kızılırmak'ın denize açıldığı yerde ticaret gemilerinin yanaştığı koylara Farya,
kurdukları ticaret evlerine de Bavra ismini verdikleri belirtilmiştir. Bafra isminin
bu kelimelerden geldiği sanılmaktadır.
1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra Selçuklu'ların eline geçen Bafra'ya 1214
yılında Anadolu Selçuklu Hükümdarı İzzettin Keykavus, Türkmen aşiretlerini
yerleştirmiştir.1243'debaşlayan Moğol istilaları, Selçuklu imparatorluğunun
yıkılmasına ve Türk Beylikleri'ninkurulmaya başlamasına neden olmuştur.
İşte bu dönemde bölgede küçük bir Selçuklu Beyliği kurulmuştur. 1460'da ise
Bafra Osmanlı hakimiyetine girmiştir. İlçe Osmanlı imparatorluğu devrinde,
Trabzon vilayetine bağlı Canik sancağına ait bir yerdi. İmparatorluk zamanında,
Kırım'dan Bafra'ya çok sayıda Türk gelmiştir.(1876 harbinden sonra) Daha
sonraları Balkan ve 1.Dünya savaşları Türk halkının azalıp fakirleşmesini,
azınlık olmalarına rağmen Rum ve Ermeni'lerin iktisadsi hayatı ellerine geçirip
zenginleşmelerini sağlamıştır. Bundan dolayıcesaretlenerek Rum-Pontus
imparatorluğunu kurma hevesine kapılan Ermeni ve Rumlar, Mavri-Mira
cemiyetini kurmuşlardır. Fakat 1919'da Milli mücadelenin başlamasıyla bu
amaçlar gerçekleşmemiş, daha sonra da Batı Trakya'da ki Türklerle
değiştirilmişlerdir.

ÖREN YERLERİ
Soğukçam,Cırıklar,Bakırdere,Özübüyük.Bu arkeolojik alanlar genellikle
Bafra'nın güney ve güney-batısındayer alır. Bafra'da Martı Kalesi ve Asar
Kalesi olmak üzere iki kale kalıntısı vardır.Bunlardan Martı Kalesi harabe
halindedir.Helenistik döneme aittir.Asar Kalesi'de harabe halindedir.
Kızılırmak Vadisi'nde Asar köyünde bulunan kale M.Ö.1000 yıllarına
tarihlenmiştir. Sarnıç kuyuları, eskihapishanesi ve sur kalıntıları günümüze
kadar gelmiştir. Ayrıca kapalı çarşı olduğu sanılan bir galeri ve yontma
taştan heykelcikler  de bulunmuştur. Asar Kalesi'nin olduğu bölgede
Kızılırmak Vadisi'nde dikkat çeken diğer tarihi yapılar da, Paflagonya
Kaya Mezarlarıdır.

CAMİLER
Büyük Camii (1670), Tayyar Paşa Camii (1869), Çarşı Camii (1865),
Nuri İbrahim Camii (1887), Tabakhane Camii (1766).

TÜRBELER
Hızırbey Türbesi (14.yy.), Emirefendi Türbesi, Şeyhören Türbesi,
Emir Mirza Bey Türbesi (1381).

BEDESTEN
17.yy.'da yapıldığı sanılmaktadır.Camiler,Türbeler,Hamamlar,Çeşmeler ve Bedesten Osmanlı Dönemi yapıları olup,Emirefendi Türbesi Bafra Belediyesi
tarafından 1995 Yılında restore edilmiştir.

GREEN BAFRA
WE ARE CALLING OUT YOU FROM THE LAND OF GREENS,KARADENİZ
(BLACK SEA REGION) WHICH IS A CORNER FROM PARADISE WITH IT'S
TROUGH WAVES, UNIQUE NATURE AND BAYS WHICH GOT IT'S SHARE OF
ALL TONES OF GREENS. BAFRA IS A COUNTY OF SAMSUN, ONE OF THE
PROVINCE  OF THE KARADENIZ REGION WHICH OFFERS IT'S BEAUTIES
GENEROUSLY. BAFRA IS ON THE SAMSUN-SINOP HIGHWAY. THE DISTANCE
TO SAMSUN IS 50 KM, TO SINOP 126 KM. THE TRANSPORTATION TO
THESE CITIES IS PROVIDED BY WAY OF OVERLAND ROUTES. THE BUS
STATION IS LOCATED IN THE EMIREFENDI NEIGHBORHOOD OF THE
COUNTYTHE BUS JOURNEYS ARE CARRIED OUT BETWEEN BAFRA-
ANKARA,BAFRA-IZMIR, BAFRA-ANTALYA, BAFRA-HATAY,BAFRA-
BURSA,BAFRA-ISTANBUL AND BAFRA-SINOP FROM THIS BUS STATION.
THE MINIBUS JOURNEYS ARE ARRANGED TO SAMSUN AT EVERY
HOUR OF THE DAY. BREEZE IS CARRY THE SMELLS OF THYME, SWEET
BASILAND TOBACCO TO THE DISTANCE. THE LIGHTS ARE SPREADING
INTO THE NIGHT FROM THE HIGH BUT SMALL WINDOWS OF THE HOUSES
WITH LOW ROOFS. WHILE THE LIGHTS ARE FADING AWAY ON BY ONE,
THE SILENCE OF THE NIGHT FALLS DOWN ON BAFRA AND THE TOWN
CLOSE IT'S EYES TO THE NIGHT TO SAY HELLO TO A NEW DAY.
THE SUN STROKES  THE HENNAED HAIR OF KIZILIRMAK FIRST.
THE EYES OF THE RIVER SHINE BRIGHTLY. THE TOUCHES OF THE SUN
STARTS IN BAFRA WHILE RISING. THE BIRDS SING THEIR SONGS, LEFT
HALF-FINISHED. THE SUN IS REFLECTED TO THE COLOR WASH PAINTED
WALLS OF THE HOUSES. THE PINK SLEEP FLOWER RAISES IT'S HEAD TO
THE DAYLIGHT. THE SUN WATCHES THE TOWN OVER THE NEBYAN, RUNS
INTO THE ARMS OF THE SEA IN EXCITEMENT WITH THE PRIDE OF
AWAKENING THE NATURE AND THE LONGING ENDS TODAY,
TOO. WITH THE HAPPINESS OF REUNITING,  KIZILIRMAK FLOWS IN
ENTHUSIASM.

BAFRA IN HISTORY
THE HISTORY OF BAFRA EXTENDS AS FAR BACK 5000
BC. THERE ARE VARIOUS CLAIMS FROM WHERE IT'S NAME COMES. IN
ADDITION TO SAYING THAT IT IS THE CHANGED FORM OF OLD BAFIROS,
IT WASALSO CLAIMED THAT IT CAME FROM BAF-RAF(IN PERSIAN IT
MEANS TO PROCEED)TO INCREASE THE MORAL OF EMIR-MIRZA BEY
(RULER)FROM İSFENDIYAR OĞULLARI, ONE OF THE BEYS OF ANATOLIAN
SELJUKS. IN ANOTHER SOURCE, IT WAS MENTIONED THAT WHEN THE
PHOENICIANS PASSED TO THE BLACK SEA IN 521 BC, THEYSETTLED IN
BAFRA AND ENVIRONS BY COMING TO THE MOUTH OF KIZILIRMAK AND
NAMED THE BAYS WHERE THETRADE VESSELS DOCKED AS FORYA AND
THE TRADE HOUSES WHICH THEY CONSTRUCTED AS BAVRA. IT IS
THOUGHT THAT THE NAME BAFRA CAME FROM THESE WORDS.
IN 1214, THE TÜRKMEN TRIBES WERE SETTLED INTO BAFRA, CAPTURED
BY THE SELJUKS AFTER THE MALAZGIRT(MENZIKERT)WAR, BY İZZETTIN
KEYKAVUS, THE RULER OF ANATOLIAN SELJUKS. THE MONGOLIAN
INVASION, STARTED IN 1243, CAUSED THE GREAT SEJUK EMPIRE TO BE
DEMOLISHED AND THE TURKISH PRINCIPALITIES TO BE FOUNDED. IN THIS
PERIOD, THE BAFRA PRINCIPALITY, ONE OF THE SMALL PRINCIPALITY
OF THE SELJUKS, WAS FOUNDED IN THE REGION. IN 1460, BAFRA WAS
UNDER THE DOMINANCE OF THE OTTOMAN EMPIRE. IN THE OTTOMAN
EMPIRE TIME, THE COUNTY WAS A REGION OF SANJAK CANIK
(SUBDIVISION OF A PROVINCE IN HISTORY), CONNECTED TO THE
PROVINCE OF TRABZON. A LOT OF TURKS HAD COME TO BAFRA FROM
CRIMEA DURING THE OTTOMAN  EMPIRE PERIOD (AFTER 1876WAR).
LATER, THE BALKAN AND THE FIRST WORLD WAR CAUSED THE
TURKISH PEOPLE TO LESSEN IN POPULATION AND TO BECOME POOR,
AND THOUGHTHEY WERE THE MINORITIES, THE GREEKS AND THE
ARMENIANS CONTROLLED. THE ECONOMY  AND BECAME RICH. AS A
RESULT, THE GREEKS AND THE ARMENIANS WHO TOOK COURAGE
AND FELT THE DESIRE TO FOUND THE GREEK-PONTUS EMPIRE,
ESTABLISHED THE ASSOCIATION OF MAVRI-MIRA. BUT, AFTER THE
START OF THE TURKISH NATIONAL STRUGGLE FOR  INDEPENDENCE IN
1919, THEIR AIM DIDN'T  COME TRUE  AND LATER ON THEY WERE
REPLACED BY THE TURKS IN  THE WESTERN THRACE.

ÇETİNKAYA KÖPRÜSÜ
Cumhuriyetimizin ilk ve büyük eserlerinden başlıcasıdır.Kızılırmak Nehri üzerinde
yeralan köprünün yapımı ile zamanın Ulaştırma Bakanı merhum Ali Çetinkaya
bizzat ilgilendiğinden ismi Çetinkaya Köprüsü olmuştur.04.11.1937 günü
izmete açılan köprü 7 kemerli olup,250 m. uzunluğundadır.

BAFRA DENİZ FENERİ
İçemiz deniz kıyısında önemli bir ticaret merkezi olduğu için yüzyıllar boyu
gemicilerinde dikkatini çekmiştir.Alış veriş için sık sık Bafra kıyılarına
demirlemişlerdir. Meydana gelebilecek deniz kazalarını önlemek amacıyla
Osmanlılar zamanında,ilçenin kuzey-batısında ki Koruluk Köyü sınırları
içinde Kızılırmak'la denizin birleştiği yere yakın ahşap bir deniz feneri yapılmış.
Sonradan Fransızlar demirden,yüksek bir fener inşaa etmişlerdir.Söz konusu
fener bugünkü fenerin 750 m. ilerisinde bulunuyordu.O tarihlerde Türk
sahillerindeki bütün fenerlerin denetimi, antlaşmalar gerği Fransızlar'ın kontrolü
altında idi.Bafra Deniz Feneri 1923 yılında inşaa edilmiş olup, 1937 yılında da
Fansızlar tarafından T.C. Hükümetine devredilmiştir.Fener denizden 50 m.
içeride 7 direk üzerine yapılmıştır.Yüksekliği 36 m.'dir.İçinde giriş kapısından
kule üzerine kadar 99 merdiven vardır.

İLÇENİN SOSYAL KURULUŞLARINDAN BİR ÖRNEK
Bafra 75. Yıl Huzurevi, Huzurevinin İşlev ve Görevleri:
* Huzurevinde kalan insanların Psiko-sosyal Problemlerini çözmek,
* Günlük yaşam ihtiyaçlarını karşılamak,
* Huzurevi içi ve dışındaki çevresi ile ilişkilerini düzenlemek,
* Ailesi ile olan ilişkilerini düzenlemek.
Kimler Girebilir:
a) 60 yaş ve üstü yaştaki;
b) Günlük yaşam faaliyetlerini bağımsız yapabilecek,
c) Ruhsal sağlığı yerinde,
d) Uyuşturucu ve alkol bağımlısı olmayan,
e) Sosyal ve ekonomik yoksulluk içerisinde bulunduğu tesbit edilen insanlar.

ÇEŞMELER
Alibey Çeşmesi (1751), Hüseyin Bey Çeşmesi, Kadı Çeşmesi (1778),
Mescit Çeşmesi (1840), Taçlı Çeşmesi.
Samsun-Sinop karayolu Kızılırmak geçidi üzerindeki ÇETİNKAYA KÖPRÜSÜ (1937) de Bafra'nın eski yapılarındandır.

HAMAMLAR
Yeni Şifa Hamamı (17.yy.), Uzun Hamam.

BAFRA'DA SİVİL MİMARİ
Efrahim Ağa Konağı 1840 tarihinde konak olarak yapılan bina,Gazipaşa
Mahallesi Türkocağı Caddesi üzerindedir. Bahçe içinde zemin kat üstünde iki katlı,ön cephenin ikinci katı çıkmalı,dış duvarlar yığma tuğla,iç bölmeler bağdadi
olarak inşaa edilmiştir.Bu gün kız meslek lisesi olarak kullanılmaktadır. Kefelilerin
Evi Büyük Camii Mahallesi Çizmeli Sokak üzerindedir.Bahçe içinde bodrum
üstüne iki katlı,dış duvarlar yığma tuğla,iç bölmeler bağdadi olarak inşaa
edilmiştir.Binanın birinci ve ikinci katı çıkmalıdır.Kırma çatılı yapının saçak altı
kasetlerle süslüdür.Ayşe Kefeli'nin evidir. Hacıbaşların Evi Cumhuriyet
Mahallesi, Hükümet Caddesi üzerindedir.Cadde üzerinde bodrum üstüne iki katlı
yapıdır.Binanın dış cephesi ahşapla kaplıdır.İkinci kata iki ahşap sütunla taşınan
bir çıkma yer almaktadır.Çıkmanın üst tarafı kule şeklinde yapılmıştır.Kırma çatılı
yapının saçak altı, kasetlerle süslüdür.Hacıbaşoğlu'nun evidir. Eski Tarım Kredi
Kooperatifi-Eski Şehir Kulübü Büyük Camii Mahallesi,Gazi Paşa Caddesi
üzerindedir.Bahçe içinde bodrum üstüne iki katlı, ikinci kat çıkmalı,dış duvarlar
yığma tuğla,iç bölmeler bağdadi olarak yapılmıştır.Ön cephesi gösterişli olan
binanın saçakları kasetlerle kaplıdır.